۱۳۸۸ مرداد ۲۷, سه‌شنبه

تنوع قومی، سرمایه اجتماعی


از آنجائیکه سفرهفته گذشته مقام رهبری به استان کردستان در نوع خود و از نظر زمان حضور عالی رتبه ترین فرد نظام در استانی با ویژگی ها ی کردستان، در تاریخ سی ساله جمهوری اسلامی ایران امری بی سابقه محسوب می شود،این رخداد از دید مردم، محافل رسانه ای و جریانات سیاسی بسیار مهم تلقی شده و از جهات مختلفی می تواند مورد بحث و بررسی قرار گیرد .
استان کردستان بدلایل مختلفی که فرصت طرح آنها در این یاداشت کوتاه وجود ندارد در انتخابات های گوناگون چند دوره گذشته از درصد مشارکت پائین تر ی نسبت به سایر نقاط ایران برخوردار بوده است .واقعیت آن است که این استان بنا به مسائل تاریخی و وقایعی که در اوائل انقلاب شاهد آن بوده است، کانونی ترین نقطه در خصوص طرح مطالبات قومی و مذهبی محسوب می گردد.حضور رهبر انقلاب بعنوان شخص اول نظام جمهوری اسلامی ایران در این منطقه و تبیین نگاه رسمی و واقعی حکومت نسبت به اقوام مختلف و مذاهب گوناگون می تواند در بازسازی اعتماد مردم منطقه و کاهش شکاف اجتماعی ناشی از بروز پاره ای از تبعیضات موجود نقش موثر و سازنده ای در تقویت همبستگی ملی و انسجام اسلامی داشته باشد. اهمیت این نکته زمانی آشکارتر می گردد که بدانیم در دوره گذشته انتخابات ریاست جمهوری و این دوره یکی از مهمترین چالش هایی که مد نظر کاندیداها قرار گرفته است و سعی نموده اند که در برنامه ها و شعارهای خود به آن بپردازند مسئله اقوام و مذاهب در کشور بوده است ودر همین راستا نیز وزیر اطلاعات دوره اصلاحات یکی از مهمترین چالش های کشور را در سال های آینده همین موضوع اعلام کرده بود.
به موازات طرح موضوع اقوام و مذاهب توسط عده ای ازکارشناسان که عمده تا نیز با نگاه آسیب شناسانه و بمنظور حل مشکلات و افزایش ضریب انسجام اجتماعی به آن پرداخته شده است، بخش های از دستگاه های رسمی کشور و رسانه های اصولگرا همواره با سوذن و از زاویه توطئه و دامن زدن به این مطالبات که بخش اعظم آن نیز مبتنی بر متن صریح قانون اساسی می باشد نگریسته و مطرح کنندگان که در مواردی نیز جریانات و احزاب اصلی کشور بوده اند را به فرصت طلبی،سواستفاده ابزاری و مواردی از این دست متهم نموده اند و هرگز از زاویه " فرصت " بودن تنوع قومی که در برخی کشورها در سایه اندیشه و مدیریت علمی و امروزین به نوعی " سرمایه اجتماعی " تبدیل شده است در مورد آن قضاوت نکرده اند و ساده انگارانه تلاش نموده اند تا با جلوگیری از طرح موضوع و حتی در مواردی انکار و یا پاک کردن صورت مسئله به زعم خود در مقابل عده ای "تجزیه طلب" ایستادگی نمایند. این در حالی است که سخنان صریح و راهگشای رهبر انقلاب در اجتماع مردم سنندج که نگاه نظام اسلامی به مسئله اقوام را نگاهی برخاسته از متن اسلام خواندند موید نگاه "فرصت محور" به این مقوله بوده و اینکه در همین راستا افزودند که این نگاه برای آن است تا اجزا پیکره ملت ایران با مراودت صحیح،همزیستی و اتحاد کامل بتوانند با استعدادها ی خود ظرفیت های مختلف یکدیگر را کامل نمایند را می توان ضرورت پرداختن به مسئله اقوام و مذاهب و چاره جویی برای یافتن راهکارهای علمی و امروزین در جهت مدیریت کارآمد این موضوع بسیار مهم و حیاتی، تلقی کرد.
از الزامات نگاه فرصت محور به تنوع قومی در کشوری مانند ایران که 70 میلیون جمعیت دارد و رنگین کمان زیبایی از اقوام مختلف را در خود جای داده، این است که تحت هیچ شرایطی نباید از توان ، استعداد و شایستگی های بخش یا بخش هایی از این جمعیت غافل ماند . سرزمین پهناور ايران با تمام مواهب طبیعی و استعدادهای انسانی اش متعلق به همه ساکنان آن است و منطقی نیست که به بهانه هایی مانند رنگ ، مذهب، نژاد و جنس که بر اساس متون دینی و اصول انسانی نمی توانند عاملی برای "محروم نمودن" یا "محروم ماندن" گردند، خود را از اثرات عظیم "پیوستگی و هم افزایی نیروهای اجتماعی" بي بهره نمائیم. مهمترین مشکل استبداد و فرهنگ های غیر دموکراتیک آن است که به بهانه هاي مختلف جامعه را ازبخش بزرگي از توانایی ها واستعدادهای اجتماع محروم می کنند و نتیجه آن بدبختی و عقب ماندگی برای کل مردم است زیرا مسائل امروزه به حدی پیچده ومشکل هستند که برای گروه محدودی از مردم یک کشور و یا حتی یک صنف خاص در کل کشورقابل حل نیست و بدون مشارکت همه ساکنین آن کشور و حاکمیت تفکر جمعی، اداره مطلوب اجتماع و تامین رفاه،آسایش، عزت و سربلندی شهروندان امری غیرممکن است. محروم کردن جامعه از فرهنگ ، توان و انرژی بلوچ ، ترکمن، کرد ، عرب و یا آذری خدمت به ایران نيست بلکه انسجام کشور و همبستگی اجتماعی را ازمیان می برد.
منبع:روزنامه اعتماد مورخ ۲۸/۲/۸۸